verjaardagsfeestje

Vorige week, nadat we weer thuis waren uit Spanje, hadden we drie (!!!) feestjes.
Over 1 van die feestjes wil ik iets vertellen. Het was bij een vriendin die jarig was.
Het was een gezellig feestje, ongeveer 25 personen waren er. Hiervan was de helft doof en de andere helft horend.
Geen probleem verder, maar toch zie je dan altijd twee 'kampen' ontstaan, het 'horend- en doven- kamp'.

De doven zoeken de gezelligheid van hun soortgenoten op, en de horenden doen dat ook.
Logisch ook, iedereen zoekt de makkelijkste weg om te communiceren. Als je geen Gebarentaal kent, dan gaat men niet zo gauw met doven kletsen.
En andersom, doven hebben er geen zin in om met moeite gesproken gesprekken te volgen.

Naarmate de avond vorderde, nam het aantal horende gasten langzaam af. Op een gegeven moment was er nog 1 horende gast over.
De doven zaten in een grote groep bij elkaar, en er was een heel leuk gesprek gaande. Het was zo gezellig dat een aantal vrouwen de slappe lach kregen.
Maar die ene vrouw die over was gebleven kon het niet zo goed volgen. Ze is wel bezig met een Gebarentaal-cursus, maar nog niet vaardig genoeg om de snelle gebaren onder de doven te kunnen 'verstaan'.
Ik vond het best wel dapper dat ze bleef zitten; zelf zou ik in zo'n situatie kopjes gaan opruimen of gaan afwassen.
Daags na het feestje vroeg ik me af hoe ze dat nu ervaren had. Vond ze het wel leuk? Voelde ze zich niet buitengesloten of opgelaten?

Ik heb heel veel verjaardagsfeestjes meegemaakt, vroeger dus alleen maar horende feestjes. Ik ben dol op feestjes, vind het leuk om onder de mensen te zijn, en daarom ging ik graag. Als ik merkte dat de gesprekken voor mij niet goed te volgen was, dan had ik zo mijn strategie om er toch iets leuks van te maken. Ik zocht personen op waarmee ik 1-op-1 ging kletsen, of ik ging de jarige helpen in de keuken (dan heb je ook leuke gesprekken).
Wat ik ook regelmatig deed is doen alsof ik alles kon verstaan. Dan lachte ik gewoon mee als iedereen lachte. Ik fakete dat ik het leuk vond. Gewoon omdat ik geen zin om steeds te moeten vragen waarover het gesprek ging. Zeker op feestjes blijf je dan aan de gang.
Wat mij verbaast, is dat men dat fake-gedoe helemaal niet in de gaten had...

Toen ik een relatie kreeg met Nico (mijn man), nam hij me mee naar een verjaardagsfeestje van een vriend van hem. Voor mij was het spannend, het was voor mij een van de eerste keren dat ik dove mensen zou ontmoeten.
Toen ik er eenmaal was, had ik het gevoel in een warm bad beland te zijn. Het was zo leuk! Ik kon alles volgen! Het was een openbaring!
Ik realiseerde me toen dat ik op horende feestjes heel veel gemist heb. Ik kon de grapjes nu gewoon verstaan! Nooit eerder had ik zo'n leuke avond als toen.
De toegankelijkheid tot communicatie is zo'n groot verschil, ik had nooit beseft dat het zoveel uitmaakte.
Voor mij was het alsof ik in de hemel terecht was gekomen.

Ik vraag me af of men zich realiseert wat doven moeten missen in horend gezelschap.
Dat kan in gezinsverband zijn, maar ook binnen familiebijeenkomsten, op school, studie en werk. Overal waar doven komen is het afwachten of de communicatie wel volledig toegankelijk is
(lees: mensen aanwezig die kunnen gebaren of een heel duidelijk mondbeeld hebben).
Daarom vind ik het ook zo goed als horende mensen eens aan den lijve ervaren hoe het is om in een gezelschap te zijn waar je het gesprek niet kunt volgen.

Tot slot, wat ik bij mezelf ervoer: ik vond deze dame best wel zielig, dat ze niet kon meedoen aan het gesprek.
Wat zij meemaakte is voor ons doven bijna dagelijkse realiteit. Ik kan me daarom goed voorstellen als ze het lastig vond en zich misschien een beetje opgelaten voelde. Dus ik neem mijn petje voor haar af, dat ze rustig bleef zitten en niet is gaan afwassen ;-)

Met handen en voeten

Al ruim een week zitten we aan de Spaanse kust. Helemaal geen straf als ik lees hoe wisselvallig het weer is in Nederland.
Het is erg leuk hier en we hebben al een paar uitstapjes gedaan. De leukste tot nu toe was de boottocht naar een eilandje voor de kust van Costa Blanca, waar vroeger piraten zaten.

Veel mensen zullen zich nu wellicht afvragen hoe we dat doen, met mensen in het buitenland communiceren. Dat gaat niet zo heel anders als horenden het doen.
Als je niet zo goed Engels kent, is het onhandig denkt men.
Maar met handen en voeten kom je ver...
Zo waren we vanmiddag naar een kartcentrum. Mulan, onze dochter van bijna 9 jaar,  wilde wel eens karten, maar je kon er ook op een quad racen. Dat zag er beiden leuk uit, en omdat ze geen keuze kon maken, kochten we twee tickets voor haar (ach ja, het is vakantie he)
Ze ging eerst op de quad, en ze vond het toch wel erg spannend. Vooral als je een heuveltje op moest, moet je van te voren extra gas geven, en dat durfde ze niet zo goed. Dus dat ging langzamer dan ze zelf voor ogen had.
Na een minuut of vijf vond ze het welletjes. We zagen dat ook al aan haar, dus gebaarden we op grote afstand: 'wil je stoppen?' En dat liet ze zich niet twee keer gebaren, ze ging meteen aan de kant.
Maar ze had de ticket voor het karten nog, en daar had ze geen zin meer in.
'Snelheid is niet mijn ding', zei ze een beetje verontschuldigend (net haar moeder ;-)).
Dus ik stelde Nico voor om te kijken of we haar ticket konden omruilen voor een volwassen ticket, dan kon Nico nog even racen.
In mijn hoofd zat ik al na te denken hoe ik dit moest vragen in het Engels. Vooral het woordje
-ruilen- wist ik niet zo goed meer.
Dus ik zeg tegen Nico: hoe maken we het duidelijk?
Nico gebaart heel simpel; hij wijst naar Mulan, maakt dan met lichaam en mimiek duidelijk dat ze   rijden heel eng vind, en wijst vervolgens op het ticket, gebaart -omwisselen- (heel simpel duidelijk
universeel gebaartje eigenlijk) en wijst dan op zichzelf.

Zo gebaard, zo gedaan. De vrouw achter de kassa begreep het meteen, en wisselde de ticket zonder problemen om. Zo simpel kan het zijn.

Ik ben zelf opgegroeid met gesproken taal. Tot mijn 33e heb ik nooit Gebarentaal gebruikt.
Als kind werd mij verteld dat goed kunnen praten erg belangrijk is.
Want:  "je moet toch kunnen vertellen aan de slager dat je een pond gehakt wilt".
En omdat iedereen in mijn directe omgeving sprak, en ik nooit mensen zag gebaren, vond ik dat ook een heel vanzelfsprekend iets. Ik heb dus geleerd om me aan te passen aan mijn omgeving en mijn stem te gebruiken in de communicatie met mensen.
Bij Nico zie ik dat ook wel, maar zijn stem is voor onbekenden moeilijk te verstaan. Hij gebruikt daarom meer gebaren erbij, en kan alles goed visueel uitbeelden.
Zoals bij die vrouw aan de kassa; binnen een paar seconden hadden we een ander ticket. Als ik dit met mijn gebrekkige Engels had moeten regelen, stonden we er vijf minuten later nog zonder dat duidelijk werd wat we wilden.

Ik probeer altijd met mijn schools-Engels te communiceren in het buitenland. Dat gaat best wel goed, mensen kunnen me aardig verstaan. Probleem echter is dat ik reacties krijg die ik vervolgens niet versta. En kom je ook niet veel verder.
Dan zie ik dat Nico met zijn gebaren veel sneller zaken duidelijk krijgt.
Hierdoor ervaar ik steeds meer dat goed praten helemaal niet hoeft. Je kunt ook communiceren zonder spraak, je hebt echt geen goede stem nodig om iets te willen zeggen.

Sterker nog: als iedereen in de wereld leerde communiceren middels gebaren, dan waren alle dove mensen in 1 klap van hun beperking af. Want dat is het enige wat doven beperkt: gesproken taal.

VIP behandeling

Nog 1 nachtje slapen, en dan ga ik met mijn gezin op vakantie naar Spanje. Deze keer gaan we met het vliegtuig.
We hebben een leuke villa geboekt via een particulier, en zelf de reis geboekt naar Spanje via een bekende Ierse vluchtmaatschappij.
Als je vluchten gaat boeken via internet, kun je aangeven of je speciale assistentie nodig hebt. Voor als je bijvoorbeeld in een rolstoel zit, of als je blind bent, en dus ook als je doof bent.
Assistentie bij een rolstoel begrijp ik wel, bij blind begin ik al een beetje te twijfelen, maar doof? Waarom zou ik extra assistentie nodig hebben?

Ik heb hier wel ervaring mee, ontzettend hilarisch was het, maar ook vreselijk idioot!

Vorig jaar was ik op een zakelijk reisje samen met mijn compagnon, Tom. We hadden een training verzorgd in Turijn (Italië), en gingen weer terug naar huis. Op het vliegveld stond een hele lange rij voor de balie.
Daar hadden we echt geen zin in, dat we zo lang moesten wachten.We waren best moe van de hele week lesgeven. We hadden voorheen geen speciale assistentie aangevraagd, maar toen zag ik ineens naast onze balie een balie voor gehandicapten. Ik zei tegen Tom: "Zullen we ons daar melden? Dan hoeven we niet te wachten".
Nu heeft Tom een bloedhekel aan een speciale behandeling, maar hij had ook geen zin in lang wachten en ging ermee akkoord.
Dus wij liepen naar dat loketje, en vertelden aan de vrouw dat we wilden inchecken en doof zijn.
De vrouw was erg behulpzaam, vroeg onze identiteitsbewijzen en gaf ons de tickets. Daarna vroeg ze ons om plaats te nemen op stoelen die ze ons aanwees.
Dit vonden we wel vreemd. We dachten namelijk dat we nu gewoon naar de gates konden, maar we moesten even wachten. Ik vond het wel grappig, was benieuwd wat er ging gebeuren. Tom kon er niet zo goed tegen, voelde zich opgelaten.
Na een paar minuten kwam er een meneer, die ons met wat gebaren (zo van: 'kom..') aangaf om met hem mee te lopen. We werden geleid naar de gates, en dat was eigenlijk best wel raar. Dat konden we zelf toch ook wel vinden? We probeerden met die meneer te communiceren, maar hij gebaarde alleen maar: "kom..., kom..".
Bij de gates aangekomen, gingen we door een speciale gang en kwamen we uit in een apart afgesloten wachtkamer. Er zaten wat mensen, een vader met twee kinderen (een van de kinderen had een gebroken beentje), een ouder echtpaar (geen idee waarom ze daar zaten) en wij.
Er stonden van die lekkere luie stoelen, dus ik maakte het mezelf makkelijk. Ik vond het best wel leuk, deze VIP behandeling. Nou moet ik wel zeggen dat ik verwacht had een kopje koffie erbij te krijgen, maar dat gebeurde helaas niet. Het blijft een vliegveld..
Na een tijdje kreeg Tom er genoeg van. Hij vond het verschrikkelijk en begreep niet waarom we apart gezet werden. Hij probeerde vragen hierover te stellen aan het personeel wat daar achter een tafeltje zat, maar zij gaven aan dat we moesten blijven zitten. Er was niemand die kon gebaren, dus communicatie bleef lastig.
Na een tijdje was ik het ook beu. Er was niet zoveel te beleven in de wachtkamer. Dus we liepen naar de dienstdoende medewerker en gaven aan dat we even rond wilden wandelen in het shopping-gedeelte. Dat kon gelukkig wel, hij zei op welke tijd we terug moesten zijn en we gingen even rondneuzen.
Tom ging het liefst terug naar de reguliere gates, maar ik wilde weten wat er ging gebeuren als we in de aparte wachtkamer bleven, dus keerden we ruim op tijd terug.
Toen het zover was, werden we weer opgehaald door een man die ons naar de uitgang van de gate zou brengen. Er stond een hele lange rij voor de uitgang, en we werden doodleuk naar voren geleid. Ik kreeg er een beetje hysterisch de slappe lach van, want waarom zouden we nou zo apart behandeld moeten worden?
Tom was het liefst door de grond gezakt, hij vond het vreselijk. Maar ik relativeerde alles en zei tegen hem dat hij nu niet in de rij hoefde te staan, dat we een VIP behandeling kregen. Leuk toch!
Maar nu komt het!

....

Toen we bij de uitgang naar buiten liepen, stond er een auto klaar voor ons. Het was een soort Paus-mobiel, zo'n vierkant hoog model. We konden instappen en werden naar het vliegtuig gereden die 100 meter verderop stond! 100 meter!! Het was een ritje van pakweg 6 seconden....
En toen begon ik me wel af te vragen wat hier nu de bedoeling van was?
Hoezo met de auto naar het vliegtuig? We kunnen toch ook lopen? We kunnen toch ook in de rij staan?
Dit had ik dus helemaal niet verwacht.
Ik dacht bij speciale assistentie aan een gebarentaal-vaardige assistent. Iemand die bij veranderingen in informatie ons zou komen informeren. Iemand die, als er omroepen waren die voor ons van belang was, dit zou vertalen.
Maar de manier zoals Tom en ik meemaakten, is het toppunt van betutteling.
Het is niet op een gelijkwaardige manier omgaan met mensen die doof zijn. Want op geen enkele wijze zijn we geïnformeerd over de vlucht, welke gate we moesten hebben, hoe lang het nog duurt etc.
Als we de reguliere route hadden genomen, dan hadden we voldoende informatie gekregen via de digitale info-borden die overal hangen.
Maar nu werden we behandeld als kleine kinderen: "kom maar mee, ik zorg wel voor je"
Deze speciale assistentie is dus niet zoals het zou moeten zijn.
Het enigste wat een doof persoon nodig heeft bij speciale assistentie, is dat nieuwe informatie goed overgebracht wordt. Het lijkt me heel simpel op te lossen en hierbij heb ik dan ook een tip voor alle luchtvaartmaatschappijen:
Als een doof persoon een verzoek om speciale assistentie indient, vraag dan naar het mobiele nummer van die persoon. Zet dit nummer in een systeem dat ervoor zorgt dat nieuwe informatie of wijzigingen via SMS doorgegeven wordt.
Meer is echt niet nodig. We zijn gewoon doof, en dat is alles. We kunnen lopen, we kunnen zien en we kunnen ook in de rij staan.

Maarrrr... dat neemt niet weg dat ik dit voor een keertje wel leuk vond.
Eens kijken hoe lang die rijen voor de balie morgen zijn... ;-)