Waarom willen mensen niet met mij op de foto?

Uitnodiging

Onlangs mocht ik samen met Irma Sluis, Nederlands meest bekende tolk gebarentaal een presentatie komen geven.

In eerste instantie werd alleen Irma gevraagd, maar Irma weigert om te praten over doof-zijn en dove mensen. “Dat kunnen ze zelf wel”, is haar mening.

Daarom gaat ze alleen op de uitnodiging in als er ook een doof persoon (lees: ervaringsdeskundige) mee kan.

Haar bekendheid geeft kansen voor de dovengemeenschap om meer van zich te laten horen, toch merk ik dat mensen ons doven nauwelijks ziet staan.

Hieronder een uiteenzetting hoe ik het beleefd heb die avond:

 

De filmvertoning 

Er was een filmvertoning over een dovenschool in Oeganda. 

Als je bedenkt dat de film gaat over een dovenschool, is het eigenlijk best raar dat de organisatoren een bekende tolk Nederlandse Gebarentaal willen uitnodigen? 

Het is dan toch logischer om een ervaringsdeskundige te vragen? 

Blijkbaar is een ervaringsdeskundige niet zo hip als een bekende tolk. Gelukkig is Irma hier zelf alert genoeg op, en heeft ze mij meegevraagd. 

We kregen 15 minuten om de presentatie te geven. Irma en ik hadden al afgestemd dat ik het grootste deel van de tijd mijn verhaal zou doen en dat zij dan kort iets zou vertellen over haar werk als tolk Nederlandse Gebarentaal 

Ik merkte wel dat mijn verhaal indruk maakte op de mensen. Dat doet mij altijd goed, het is heel belangrijk dat mensen ons verhaal horen.

 

Na afloop wilde iemand met Irma op de foto en liepen veel mensen mij voorbij; sommige vriendelijk knikkend, soms met een beetje spanning in het gezicht, zo’n mimiek van: “geen idee hoe ik tegen een dove zeg dat het interessant was” (of voor mijn part -confronterend-,                 -indrukwekkend-, -stom- of wat dan ook..)

Om heel eerlijk te zijn, ik vroeg me toen het volgende af: "waarom willen mensen niet met mij op de foto? Mijn verhaal maakte toch indruk? Wat maakt het dat mensen wel met Irma op de foto willen en niet met mij? Is het omdat ik niet op de nationale tv kom? Is het omdat ik niet interessant genoeg ben?" Kort gezegd, ik voelde me best gepasseerd op dat moment en niet gezien/gehoord.

 

Weten jullie het nog? 

Maart 2019 NOS Journaal: plotseling dook een jongeman op in het beeld, met een bordje waarop stond: “waar is de tolk gebarentaal?” 

Het gevolg hiervan was dat eindelijk een tolk gebarentaal bij de persconferenties kwam, Irma. 

Irma werd heel snel beroemd, vooral na het gebaar HAMSTEREN dat viraal ging. 
De dovengemeenschap was aan de ene kant heel blij met zoveel aandacht voor gebarentaal. Maar aan de andere kant was ze ook gefrustreerd, want het gaat over toegankelijke communicatie voor doven, en al die hype rondom dat gebaar was best irritant. 

Irma werd in die periode ook voor allerlei programma’s en presentaties uitgenodigd, deuren gingen open. Het heeft nu drie jaar later nog steeds zijn uitwerking. 

Echter lijkt het erop dat deuren alleen voor Irma open gaan, maar voor de dovengemeenschap potdicht blijft. 

 

Die jongeman met dat bordje, dat weet niemand meer. 
Dankzij die jongeman werd de persconferenties toegankelijker. Wat mij betreft is hij een held! En toch horen of zien we hierover nauwelijks. Frustrerend als je erover nadenkt!

 

De ervaringsdeskundige aan het woord

Dove mensen hebben een uniek verhaal. 
Die avond werd er een film vertoond over dove kinderen in Oeganda, met hùn verhaal.

Die avond vertelde ik ook mìjn verhaal.

Mijn verhaal is uniek, misschien ook confronterend. 

Mijn verhaal is indrukwekkend.

Mijn verhaal gaat over doorzetten, over discriminatie, over uitsluiting en met moeite je plek in de samenleving te vinden. 

Het gaat ook over je elke dag aanpassen en vooral uit je comfort zone te moeten stappen.

Maar...hoor je mij wel?

De hype rondom Irma leidt de aandacht af van de dove mensen zelf, ook deze avond weer. Opnieuw worden wij doven genegeerd/gepasseerd.

Wij worden nauwelijks rechtstreeks benaderd of gevraagd om ONS verhaal te vertellen, terwijl wij de deskundigen zijn. 

Die avond ervoer ik hiernaast ook de afhankelijkheid van een horend persoon om gezien te worden. Zonder Irma stond ik daar niet die avond. En welk verhaal zou er dan verteld zijn?

Wanneer krijgen dove mensen het podium, zonder dat er een beroemde tolk gebarentaal voor nodig is?

#nietsoveronszonderons.

What's next?

Sinds juni 2021 werk ik bij de Provincie Gelderland. Ik ben in dienst gekomen dankzij het doelgroepenregister van de UWV. De Nederlandse overheid heeft bij wet vastgelegd, dat bedrijven en organisaties een quotum moeten halen, zodat mensen met een beperking ook aan het werk kunnen. Maar om dit quotum te bereiken, moeten deze mensen met een beperking wel geregistreerd staan in het doelgroepenregister. Sta je niet geregistreerd, maar heb je wel een beperking, dan zal een bedrijf of organisatie kiezen voor iemand die wel geregistreerd is. 

Best wel maf deze regeling. 

Want waar gaat het nu eigenlijk over. Deze regeling is een gevolg van de ratificatie die de overheid in 2016 ondertekende: Het verdrag van de rechten van mensen met een beperking. 

Met deze ratificatie maakt de overheid kenbaar te streven naar dat iedereen mee kan doen. 

Maar dit komt niet vanzelf. Je moet hierin de samenleving bewust maken, om ervoor te zorgen dat ze allerlei mensen in dienst gaan nemen. En om dat voor elkaar te krijgen, hebben ze dit quotum en doelgroepenregister bedacht.

 

Sinds juni 2021 werk ik bij de Provincie Gelderland. Ik heb het er enorm naar mijn zin, en er liggen mooie kansen en mogelijkheden voor mij, om mij er te ontwikkelen. Heel blij ben ik ook dat ik de kans kreeg om bij de Provincie aan de slag te mogen. Ik maak nu onderdeel uit van een projectteam Diversiteit&Inclusiviteit, die als 1 van de doelen heeft de organisatie uit te laten groeien tot een organisatie waarin iedereen kan meedoen.

Deze baan kreeg ik doordat ik geregistreerd sta in het doelgroepenregister. 

Als ik deze registratie niet had, had ik deze baan niet. Was ik buitengesloten, want ik was dan niet de juiste persoon waarmee een quotum behaald kon worden.

 

Sinds juni 2021 werk ik bij de Provincie Gelderland. Ik voel dat ik erkend word, dat mijn collega’s mijn talenten zien, mijn deskundigheid, mijn intelligentie en ik word gewaardeerd. Mijn teamleider heeft zelfs gezegd dat ze mij niet graag ziet vertrekken naar een ander team (ik maak de overstap van team Agrifood naar team Diversiteit & Inclusiviteit)

Dit wetend nu, maakt dat ik mij krachtig voel. Ik kan en mag meedoen. Met het besef dat het dankzij die registratie is. 

 

En what's nu next? 

Daar denk ik veel over na. Ik droom van een samenleving, waarin iedereen mee kan doen, ongeacht je leeftijd, je gender, of je wel of geen beperking hebt, je huidskleur, je gewicht, je intelligentie enzovoorts. De volgende stap is dat het normaal is dat binnen een bedrijf mensen werken die in een rolstoel zitten, die blind zijn, die bruin of geel zijn, vrouwen die aan de top werken, mannen die achter de receptie zitten, kortom alles kan en niks is gek. Zodat die quotum niet meer nodig is, en zeker die rare doelgroepenregistratie niet. 

 

Next is een samenleving waarin we de mens in de ander zien. Niet de man, niet de vrouw, niet de transseksueel, niet de dove of de blinde, niet de lamme, niet de gek, maar MENS. 

 

Ooit las ik eens: van buiten zien we er allemaal anders uit, maar het bloed is bij iedereen rood. Net zoals iedereen een hart heeft dat klopt, iedereen die dromen heeft en wensen. Laten we dat waarmaken, dat iedereen de ruimte en tijd krijgt om dit uit te laten komen. 

Wat zou de samenleving er rijker van worden. Ik ben ervoor, jij ook?

Mondkapjes-kwelling

Sinds vorige week heeft de overheid een dringend mondkapjesadvies afgegeven. De dag daarop kwam ik in de supermarkt waar ineens al het personeel en een aantal van het winkelend publiek een mondkapje op had. 

Bij de ingang stond een jonge verkoopster, naast de handdesinfectie. Ik kwam binnen met een winkelwagen. 

Geen idee of ze mij aansprak, want ik kon niet zien of ze tegen mij praatte. 

Mijn hersens gingen op volle toeren: ‘zal ik zeggen dat ik doof ben? Maar misschien zei ze wel niks tegen mij. Dat komt dan ook raar over. Maar stel dat ze wel wat zei, en ik zeg niks, dan zal ze ook wel denken. Nou ja, boeien dan!’ En met een kort knikje liep ik de winkel in ervanuit gaand dat ze wel achter mij na zou lopen als ze een boodschap voor mij had. 

 

Deze Coronatijd vind ik een lastige tijd, beter gezegd frustrerend.  

Er is afstand tot andere mensen, vrienden ontmoeten we niet vaak meer, en als we ze ontmoeten moeten we anderhalve meter afstand houden. 

En nu zijn die mondkapjes erbij gekomen.

Ik geloof niet dat ik hoef uit te leggen dat dit dringende mondkapjes-advies het leven moeilijk maakt voor doven en slechthorenden. 

Dat hiermee het leven ontoegankelijker is geworden voor ze. 

Doven en slechthorenden zijn ontzettend visueel ingesteld, zien veel en kunnen veel informatie halen uit de mimiek van een ander persoon. Maar nu valt er niet veel te zien... 

 

Deze week is de Week van de Toegankelijkheid (5 oktober tot en met 9 oktober, www.weekvandetoegankelijkheid.nl). 

Als we praten over toegankelijkheid, betekent het onbeperkt kunnen meedoen in de samenleving, ook als je een beperking hebt. 

Voor doven en slechthorenden betekent het onbeperkt toegang tot communicatie en informatie. 

Maar hoe doe je dat met die mondkapjes op? 

Het liefst zou ik willen zeggen: Laat ze gewoon af. (ik kan het niet laten, maar zeg het toch: het is een advies en geen verplichting. En RIVM twijfelt aan het nut hiervan)

 

Denk er eens over na. 

En als je dan toch een mondkapje op wilt, doe dan een doorzichtig mondkapje. Of zo’n spatscherm voor je gezicht. Dan kunnen wij doven toch nog meedoen in deze debiele tijd 😅

 

As. Vrijdag 9 oktober van 10:00uur tot 10:30uur geef ik online een presentatie over toegankelijkheid voor doven en slechthorenden. Ik ga dan onder andere uitleggen waartegen wij aanlopen en hoe de samenleving toegankelijker gemaakt kan worden voor deze groep. 

Wil jij ook komen luisteren, meld je dan aan: https://docs.google.com/forms/d/1omAAF_kU0ILHFTz7nfmWkWMK52XOelicLRbUuwPeEak/edit#responses

Je ontvangt dan een mail met link naar de online meeting (Zoom). Hoop je dan te mogen ontmoeten! 😊

De tien voordelen van Nederlands Gebarentaal leren!

‘Gebarentaal is leuk om te zien, maar waarom zou je het leren? Ik kom toch nooit een doof persoon tegen’. 

Dat schreef iemand als commentaar ergens op social media.
Het is waar, je komt bijna nooit een doof persoon tegen, MAAR gebarentaal is niet alleen voor dove mensen. Ook voor jou kan het veel voordelen geven. De 10! voordelen heb ik hieronder opgesomd:

1.
je kan communiceren door ramen heen, zonder mobiel of zonder te schreeuwen
2.
in lawaaiige omgeving zoals cafe, disco of een festival kan je gewoon met elkaar communiceren in plaats van te schreeuwen in elkaars oren
3.
je kan doorkletsen met je mond vol eten
4.
je kan communiceren onder water (handig bij het duiken)
5.
je kan op grote afstand contact maken met elkaar
6.
door gebarentaal leer je meer mimiek te gebruiken en ook visueler uit te beelden, handig voor als je in het buitenland bent en je de taal van het land niet spreekt (en die persoon geen Engels spreekt)
7.
het is een enorme boost voor het brein
8.
en volgens mij verbruik je ook meer calorieën bij gebaren (handjes wapperen dan continue)
9.
veel oudere dove mensen zien er nog goed uit, ze hebben een elastischer huid door overmatig mimiekgebruik. Daar kan geen detox tegenop! :-)
10.
je maakt kennis met een héél interessante dovengemeenschap!

Redenen genoeg om Nederlands Gebarentaal te leren toch!

Heb ik je overtuigd? Wil jij nu ook Nederlands Gebarentaal leren? Mail naar: info@deafbyiris.com

Heel graag tot mails/tot ziens!
Iris

Ondertiteling alleen volstaat niet

Goh, eerste keer dat ik zie dat er ook mensen zijn in Nederland die een tolk Nederlandse Gebarentaal op televisie storend vinden.

Ik ben dan eigenlijk erg benieuwd wat ze stoort..is het de bewegingen? De mimiek die gebruikt wordt? Is het de onwetendheid over gebarentaal? Denken mensen dat het gewoon een beetje gekke rare fratsen zijn?
Wat ik weet is dat veel mensen denken: waarom gebarentaal, doven kunnen toch lezen?

Wat ik weet is dat veel mensen denken: waarom gebarentaal, doven kunnen toch lezen? 

Daarover heb ik al eens een stukje geschreven: doven kunnen inderdaad lezen. Net zoals jij ook Frans kan lezen...maar begrijp je ook ALLES wat er staat? 

Doordat de grammatica van Nederlandse Gebarentaal (ja, het heeft echt een eigen grammatica) NIET hetzelfde is als het Nederlands, is het voor doven moeilijk te begrijpen wat er staat geschreven. Daarom voldoet ondertiteling (Nederlandse taal) niet en is de toegankelijkheid tot zeer belangrijke informatie over calamiteiten en maatregelen niet 100%.
De beste oplossing is dan een tolk Nederlandse Gebarentaal die het gesproken woord vertaalt naar Nederlandse Gebarentaal. Voor alle woorden zijn er gebaren maar ook de mimiek (die gekke fratsen in het gezicht) die je hierbij dan ziet heeft een bijzondere betekenis: mimiek is voor doven wat voor horenden de intonatie in de stem is.
Dus als iets door Rutte of Hugo de Jong benadrukt wordt, dan zie je dat gelijk in de mimiek van de tolk en meestal ook in de lichaamshouding.
Bij ondertiteling wat heel erg abstract is, mis je als dove dit allemaal. Want dove mensen horen de stem niet. 

Het is misschien even wennen, neem gerust de tijd ervoor. Haal die deken weg, kijk er naar terwijl je luistert naar Rutte, de Jong of andere ministers, en probeer ervoor open te staan.
Ik hoop dat mijn uitleg hierboven hierbij helpt.

Ook wij willen graag als volwaardige burgers mee kunnen doen in de Nederlandse samenleving en hebben recht op 100% toegankelijke informatie. 

Heb je er vragen over, stel ze gerust. Alleen op deze manier kunnen we van elkaar leren. ❤️

Participatie

Soms krijg ik een opmerking van mensen die zeggen dat doven niet echt mee willen doen, en altijd elkaar opzoeken. Daar wil ik het graag over hebben, en dan geheel vanuit mijn eigen beleving. Ik spreek hier dus niet voor andere doven.

32 jaar lang heb ik mij bewogen in een uitsluitend horende omgeving. Na het speciaal basisonderwijs (waar geen gebaren gebruikt werden) ging ik het regulier onderwijs in (zonder tolk), ik deed mee met sportclubjes, heb een jaar lang street dance gedaan, ik ben getrouwd geweest met een horende man, mijn familie is horend, ik had horende buren en werkte een aantal jaren in de kinderopvang met horende kinderen, horende collega's, je zou kunnen zeggen dat het woord participatie in mijn geval 100% gebruikt werd. Ik deed mee in de breedste zin van het woord. Wil trouwens niet zeggen dat ik ook echt mee kon doen en dat alle communicatie voor mij toegankelijk was.

Op het moment dat ik zo rond mijn 32e bewust werd van een hele nieuwe gemeenschap, de dovengemeenschap...voelde ik mij thuiskomen.

De eerste echte keer was een verjaardagsfeestje waar ik met mijn kersverse dove vriend heen ging. Alles ging vanzelf, ik hoefde geen moeite te doen, heerlijk!

Nu in deze tijd is de samenleving heel erg bezig met het woord PARTICIPATIE. Of misschien beter gezegd: de ambtenaren die de opdracht hebben gekregen het VN verdrag 'Rechten voor mensen met een beperking' te implementeren, bedrijven en de mensen met een beperking zelf zijn erg bezig met het thema. Ik merk de samenleving wellicht iets minder, ik heb weleens meegemaakt dat men niet bekend is met het VN verdrag. Het VN verdrag houdt in dat mensen met een beperking onbeperkt mee kunnen doen, zonder belemmeringen.

In mijn geval zou het kunnen betekenen dat ik dan overal kan komen en mensen weten hoe ze met mij kunnen communiceren, zelfs basisgebaren kennen, en ook in staat zijn om mij op te nemen in de groep om mee te kunnen doen en mee te praten. Een utopie, want de werkelijkheid is anders...

Zie onderstaand praktijkvoorbeeld:

ik ben op een vergadering van een overkoepelende organisatie voor mensen met een beperking en er is alleen een schrijftolk geregeld. (dat is dus iemand die alles typt wat gezegd wordt). Een gebarentolk regelen was niet gelukt.

In de pauze hadden we dus geen tolk, want de schrijftolk was aan de plek gebonden (had geen mobiele type-spullen bij zich) en kon geen gebaren.

Dus de doven zochten elkaar op. En toen kregen we dus een opmerking van iemand hierover, dat we altijd bij elkaar in een hoekje staan.

Nou, wat zou jij doen???

even wat notes erbij:

* er is een tekort aan gebarentaaltolken

* hierdoor moet je al twee maanden van te voren een tolk gaan zoeken voor een bijeenkomst o.i.d.

* is het de verantwoordelijkheid van dove mensen alleen om tot goede communicatie te komen?

* wat kunnen horende mensen doen om doven meer te betrekken, zodat ze niet meer op een kluitje komen te staan?

VERGEVEN EN LOSLATEN
2020 begon voor mij met groeiende frustratie. De frustratie heeft te maken met hoe mensen omgaan met mensen die beperkt zijn.
Ik zal het even kort en globaal toelichten: voor een bijeenkomst, waar een aantal dove mensen naar toe zouden komen, had ik tolken gebarentaal geregeld. De organisator was hier happy mee, maar de tolken mochten niet op het podium want er was nog geen beleid vastgesteld.
Tja…het is voor veel dove mensen het bekende verhaaltje. Tolken die in een donker hoekje weg gestopt worden, of zelfs gewoon niet welkom zijn.

Ik was heel erg boos! En verdrietig door mijn hele lijf. Want hemel en aarde had ik bewogen om de tolken een mooi plekje te gunnen, zodat de aanwezigheid van dove gasten wat meer zichtbaar zou zijn. Het mocht niet baten.
Een aantal dagen is deze frustratie en verdriet blijven hangen bij mij, en nu ben ik ziek. Keelpijn, verkouden, hoofdpijn, ik weet zeker dat het door dit voorval komt. 

Vanmorgen (10 januari) las ik een stukje op een website (met mooie artikelen over bewust leven, spiritualiteit etc), over de eerste volle maan van 2020.
Er stond in dat oude pijn nu hevig kan opkomen en dat het tijd is om los te laten. 

Tijdens mijn wandeling met mijn hond realiseerde ik me dat het bovengenoemde voorval het zoveelste voorval is in mijn leven wat mij heel erg triggert en mij pijn en verdriet geeft.
Wat voorbeelden uit mijn leven:
Toen ik op de HAVO zat en een docent tegen mij zei dat hij echt niet extra moeite ging doen voor mij. Er was geen plek voor mij in zijn klas;

Of een andere docent die mij ervan beschuldigde dat ik misbruik maakte van mijn doofheid om de luistertoetsen Engels niet te hoeven maken;

En die docent op de SPH, hetzelfde eigenlijk… geen tijd en ruimte voor een dove student in de klas;

De sollicitatiegesprekken die ik kreeg: ‘kan je het wel?’ of ‘hoe doe je het dan met bellen?’…alleen kijken naar de onmogelijkheden in plaats van naar kansen!

En ik realiseerde me dat deze pijn en verdriet mij gevangenhoudt. En elke keer als er opnieuw eenzelfde situatie zich voordoet, dan grijpt het mij naar de keel, en word ik heel erg boos.
En dat wil ik nu gaan loslaten:
Alle mensen die mij (bewust of onbewust) pijn hebben gedaan, geen plekje voor mij hadden, mij niet wilden begrijpen of vanuit een bepaalde starheid handelden… ik vergeef jullie.
En ik vergeef ook mijzelf, voor al mijn gemaakte fouten.
Zodat ik 2020 met een schone lei kan beginnen en krachtiger in mijzelf sta. En dat wens ik jou ook toe. Een heel mooi gelukkig nieuwjaar!
Liefs Iris

uitleg afbeelding:
Om mensen te kunnen vergeven, kun je de volgende oefening doen:
Sluit je ogen en visualiseer één voor één de personen op de lijst. Zie hem of haar mentaal voor je in een roze luchtbel (roze is een kleur van liefde). Zie hem of haar naar je glimlachen. Creëer een goed gevoel tussen jullie beiden. Zeg in jezelf of hardop: ‘Ik vergeef je’ en laat diegene dan wegzweven in de bel.
bron: https://www.happinez.nl/astrologie/volle-wolfmaan/