Wees blij dat je doof bent..

Soms zegt men weleens tegen mij: 'wees blij dat je doof bent.... de kinderen maken zo'n herrie / die zangeres zingt vreselijk / de muziek in de winkel is zo hard / de buren maken zo'n kabaal en vul zelf maar in..

Wat ik me dan afvraag;
Zegt men ook tegen een invalide: 'wees blij dat je in een rolstoel zit, want dan heb je altijd een parkeerplek'?  :-0
Of is er iemand die weleens heeft gezegd tegen een blinde: 'wees blij dat je niks ziet, want de wereld is in je fantasie mooier dan in real life'??
Mijn fantasie slaat een beetje op hol als ik erover nadenk, en dan stel ik me voor dat ik tegen een spastisch persoon zou zeggen: 'wees blij dat je je spieren niet onder controle hebt, want dan wordt nooit iemand boos op je omdat je iets omstoot'...tja...
Dat is toch niet voor te stellen, dat je zulke opmerkingen maakt?
Toch is het een opmerking wat ik zelf vaak gehoord heb: 'wees blij dat je doof bent...'
Of een andere opmerking die ik, als dove met een goede verstaanbare stem, krijg: 'heerlijk dat het niet opvalt dat je doof bent'.
Wat ik me afvraag: waarom doen mensen dat?
Moet ik blij zijn met mijn beperking? Moet ik dankbaar zijn, dat jij wel kan horen en ik niet?
En is het wel handig, om een beperking te hebben die niet opvalt?

Tot mijn 30e heb ik in een horende wereld geleefd, met vooral gesproken taal om mij heen. Taal die voor mij niet vanzelfsprekend toegankelijk is. Daarover heb ik al een beetje verteld in mijn eerste blog: 'Tweedehands'.
Toen ik puber was, zat ik op een reguliere middelbare school in Geleen. Ik wilde hetzelfde zijn als de rest, opgaan in de massa, en deed behoorlijk mijn best om niet op te vallen als dove.
Dat ging ook best wel goed. Ik heb geen opvallende 'dovenstem', en mijn hoorapparaten zaten netjes verborgen achter mijn lange haren.
Maar ik heb me nooit zo eenzaam gevoeld als in die tijd. Ik had in die tijd gelukkig een leuke klas. Maar ik denk dat mijn klasgenoten zich nooit gerealiseerd hebben hoeveel ik miste. Er werden vaak grapjes gemaakt en als de hele klas begon te lachen, dan deed ik dat ook. Alleen had ik nooit enig idee waarom de klas lachte.
Of op kamp, ik ben in mijn hele leven twee keer op kamp geweest. 1 keer toen ik een jaar of negen was en 1 keer op de middelbare school, in de derde klas geloof ik.
Voor mij waren het traumatische ervaringen.
Vooral mijn eerste kampervaring, met de Scouting, was afschuwelijk.
De groepsleidsters realiseerden zich niet dat ik niet alles kon volgen, hoewel ze wisten dat ik doof ben. Maar dove kinderen zijn heel goed in aanpassen en doen gewoon na wat iedereen doet.  Hierdoor valt het niet op dat een doof kind niet verstaat wat er gezegd wordt.
Voor mij was alles toen heel onduidelijk. Ik begreep niet wat er allemaal gezegd werd en op een dag moest ik afwassen en ik dacht dat het een straf was. Jaren later realiseerde ik me pas dat er een rooster opgesteld was, dat iedereen om beurten moest afwassen.
Gevolg was wel dat ik hierdoor ontzettende heimwee heb gehad. Ik kon als kind niet duidelijk maken wat ik nodig had, dat men duidelijker naar mij moest communiceren.

Mijn tweede kampervaring was niet zo erg, ik was inmiddels wat ouder (15-16 jaar) en weerbaarder.
Maar ik heb er totaal geen herinneringen aan. Als ik eraan terug denk, weet ik nog die ellendig lange wandeling in de bossen van de Ardennen en dat is het. Verder verstond ik niks van alles wat er gebeurde, liep ik continue achter feiten aan en grapjes gingen langs me heen. Ik kon geen aansluiting krijgen in de groep en was blij als ik naar bed kon.

En dat is lastig als je van nature een spontaan persoon bent.
Ik hield me op de achtergrond, maar dat druiste zo tegen mijn natuur in. Alleen deed ik niks, omdat ik zo bang was om af te gaan in de communicatie.
Want het gebeurde vaak genoeg: Hey Iris, hoe was je weekend? en dat ik dan antwoord gaf op de gok: 'ja hoor'
Natuurlijk zei ik wel vaak op zijn Limburgs: 'wablief?', maar na twee keer herhalen, durfde ik niet meer te zeggen dat ik het niet had verstaan, en deed ik maar alsof.

Mensen begrijpen dat niet en men zegt dan ook altijd; 'je moet het gewoon zeggen als je het niet verstaat'.  Echter is dat makkelijker gezegd dan gedaan.
Een paar jaar geleden had ik samen met mijn dove collega's een studiedag georganiseerd op een dovenschool. De studiedag zou gaan over dovencultuur.
De voorzitter van die dag, opende de studiedag in Gebarentaal. We hadden de tolken even verstopt, en waren benieuwd hoe lang het zou duren voordat iemand zou aangeven dat de voordracht niet te volgen was.
Dat duurde ongeveer tien minuten. Ik zag wel dat er enig rumoer ontstond in het publiek, beetje gefluister onderling, maar niemand die wat zei.  Uiteindelijk stond er iemand op om te zeggen dat hij het niet kon volgen.

En dat zijn mensen die elke dag tegen dove leerlingen zeggen:
'je moet het aangeven als je het niet verstaat.... '
Alleen, zo simpel werkt dat dus niet.

Wil je dat zelf aan den lijve ervaren? Dan adviseer ik je om een avondje een biertje te gaan drinken in het gebarencafé.
En probeer dan eens te volgen wat de doven onderling gebaren. Als je het niet begrijpt, probeer het dan maar eens aan te geven. En bekijk even hoe vaak je durft te zeggen dat je het niet verstaat.
Moeilijk he?

(informatie over gebarencafés: www.gebarencafe.nl)