Doof met de kleine -d- houdt in dat je je doofheid ervaart als een beperking. Als iets waar je niet blij mee bent en onhandig vindt. Het kan je leven negatief bepalen.
Doof met de hoofdletter D houdt in dat je je identiteit ontleent aan je doofheid. Je bent Cultureel Doof. Je bent er trots op dat je doof bent en je maakt deel uit van de dovengemeenschap.
Binnen de dovengemeenschap is mij die vraag wel eens gesteld: "ben je doof met de kleine of hoofdletter -D-?".
Ik antwoordde altijd: "hoofdletter D natuurlijk!".
Dat was in het begin, toen ik pas kwam rondsnuffelen binnen de dovengemeenschap. Dat is nu ongeveer 12 jaar geleden.
Alles was nieuw voor mij. Ik vond het machtig interessant hoe doven met elkaar een eigen culturele groep vormden; met eigen theatervoorstellingen, gebarencafés en dovensport (nou ja, ik ben niet sportief aangelegd, maar er worden toernooien georganiseerd door doven, voor doven. Daar ben ik dus wel eens wezen kijken, twee keer of zoiets ;-).
Maar nu begin ik me steeds meer af te vragen of ik echt doof met de hoofdletter -D- ben.
Maar volgens mij is het niet zo zwart-wit als men zou willen. Volgens mij zijn er heel veel tinten grijs, en ben ik de ene keer doof met de kleine letter -d- en de andere keer doof met de hoofdletter -D-.
Een voorbeeld; ik liep in het bos met de hond. Verderop stond een meneer die bij mij in de buurt woont. Hij stond aandachtig naar een boom te kijken en toen hij me zag aankomen, begon hij tegen mij te praten. Maar ik verstond hem niet, dus ik zei dat.
Hij begon een beetje met ondersteunende gebaren te vertellen over de wind in de bomen, maar ik snapte niet zo goed wat hij bedoelde. Hij uitte zich een beetje onhandig.
Het was een beetje onbenullig naar mijn idee, dus ik ging er verder niet op in. Keek een beetje mee naar de bomen, en wist niet meer te zeggen dan: 'ja, het is wel mooi!'..
'Jeetje', dacht ik later, 'waar ging het over?'.
Zie je het voor je, twee mensen in het bos, die naar de toppen van de bomen staan te kijken, en de een niet wetend wat de ander nou precies bedoelt met die wind?
Maar toen ik verder liep, realiseerde ik me dat niet alleen ik, maar ook hij zich beperkt voelde. Ik omdat ik hem niet kon verstaan, en hij omdat hij niet wist hoe hij het me duidelijk kon maken.
Ik voelde me op dat moment doof met de kleine letter -d-, en hij wellicht horend met de kleine
letter -h- :-)
Pas geleden was Gebarentaal voor Iedereen (een onderneming van mijn compagnon en mij) bij een live uitzending van een jongerenzender uitgenodigd, om iets te vertellen over Gebarentaal.
Ik zou namens Gebarentaal voor Iedereen erheen gaan.
De uitzending was interactief, dat wil zeggen dat jongeren via sociale media konden reageren op wat ik vertelde, en op hun reacties kon vanuit de studio meteen worden ingespeeld.
Dit houdt in dat de communicatie in de uitzending snel ging..ik schakelde hierdoor gelijk over op gesproken Nederlands, en mijn gebaren vielen helemaal weg.
Hierdoor werd het programma helaas niet toegankelijk voor dove mensen.
Na de uitzending kreeg ik het op mijn kop van twee goede vrienden van mij.
De opmerking: ' hoe kan je nou over Gebarentaal praten en het zelf niet gebruiken?' sneed als een mes door mijn ziel.
Ik wist zeker dat de dovengemeenschap heel teleurgesteld zou zijn.
Logisch, ik ben zelf ook altijd teleurgesteld als er een programma is over doofheid en gebarentaal, en het is niet te volgen.
De schaamte was groot. Mijn letter -d- was klein...
Maar zelfonderzoek is mij niet vreemd, dus ik ben gaan analyseren hoe dat komt. Waarom is dit gebeurd?
Waarom praatte ik met stem, zonder gebaren, in een tv uitzending over Gebarentaal?
Van te voren had ik namelijk wel nagedacht over de communicatie.
Ik wist dat ik, door mijn eigen stem te gebruiken, duidelijker kon zijn voor horenden over Gebarentaal en doofheid, dan als ik het in Gebarentaal had gedaan. En omdat de doelgroep van de live uitzending overwegend horende jongeren zijn, wilde ik mijn stem gebruiken, ondersteund met gebaren.
Zo had ik het voor mijzelf besloten. Echter in de praktijk vielen mijn gebaren weg, en leek het net alsof daar een horende in de uitzending zat. Een horende in een doof lichaam.
En ja, zo voel ik me regelmatig. Horend in een doof lichaam. Doof met een kleine -d-, maar ook doof met de grote -D-.
Want Gebarentaal maakt alles toegankelijk voor mij, terwijl ik met mijn stem heel goed mezelf kan uitdrukken en duidelijk kan maken wat ik te vertellen heb.
En dat ben ik: Niet met kleine letter of grote letters, maar gewoon Iris!
wil je de uitzending terug kijken? klik dan op de volgende link:
https://www.youtube.com/watch?v=C8GzvLQVQSo
lieve dove mensen, dit is helaas NIET ondertiteld, sorry :-(
Wèl ondertiteld is via deze link https://www.youtube.com/watch?v=RJnyVBbgtwo (een compilatie van de uitzending).
Wil je meer weten over de onderneming die ik samen met mijn compagnon Tom heb: www.gebarentaalvooriedereen.nl
Geen opmerkingen:
Een reactie posten